جمعيت هلال احمر جمهوري اسلامي ايران با سابقه اي قريب 90 سال در خدمت رساني به مردم ايران و جهان، از بدو تاسيس خود تا به حال در مسير اهداف انسان دوستانه و اصول هفتگانه نهضت بين المللي صليب سرخ و هلال احمر حركت كرده است.

بشردوستي، بي غرضي، بي طرفي، عدم وابستگي، خدمات داوطلبي، يگانگي و جهان شمولي، هفت اصل اساسي اين نهضت فعال و فراگير است. 

سازمان امداد و نجات جمعيت هلال احمر يكي از اصلي ترين و محوري ترين مجموعه هاي  تحت مديريت اين جمعيت ايران است.

نخستين تشكيلات رسمي امداد در سال 1350 آغاز به كار كرد. درسال 1379 با اضافه شدن واژه نجات به سازمان امداد، وظايف اين سازمان وارد مرحله نوين خود شد و مسئولان سازمان براي اجراي نقش موثرتر در جامعه، تغييراتي درساختار تشكيلاتي و نيروي انساني اعمال كردند.امدادهوايي، امداد دريايي، امدادجاده اي، امدادكوهستان، ارتباطات راديويي و واحد آمادگي و نگهداري سگهاي تجس (آنست) از  بخشهاي مختلف اين سازمان مي باشد. 

تشكيلات اوليه سازمان داوطلبان جمعيت هلال احمر در سال 1327برمبناي يكي از اصول اساسي نهضت بين المللي صليب سرخ و هلال احمر يعني اصل خدمات داوطلبانه شكل گرفته است.

 هدف اصلي اين سازمان، سازماندهي و بهره گيري از خدمات داوطلبان به نفع نيازمندان مي باشد كه جهت تحقق آن، سازمان دو وظيفه " جذب نيروي انساني و مشاركت هاي مردمي " و " ارائه خدمات حمايتي به نيازمندان جامعه " را برعهده دارد. اين داوطلبان در چهار گروه مهارت، مشاركت، هدايت و حمايت به عضويت افتخاري اين سازمان در مي آيند. در گروه مشاركت، داوطلبان در فعاليت هاي اجرايي جمعيت مشاركت مي نمايند. داوطلبان گروه هدايت، خدمات فكري و مشاوره اي به سازمان ارائه مي دهند. داوطلبان گروه حمايت، خدمات مادي و مالي ارائه مي نمايند و داوطلبان گروه مهارت نيز اعضايي هستند كه خدمات فني و تخصصي خود را داوطلبانه درجهت اهداف جمعيت به كار مي گيرند. 

سابقه تاسيس سازمان جوانان جمعيت هلال احمر به آبان ماه 1326 شمسي مطابق با 1947 ميلادي باز مي گردد.

عمده فعاليت هاي اين سازمان عبارتند از: فعاليت هاي آموزشي شامل برگزاري كلاس هاي امدادي، عقيدتي، هنري، ورزشي و فني حرفه اي، برگزاري مسابقات ورزشي، برپايي اردو شامل مسابقات و فعاليت هاي فرهنگي و هنري و برپايي نمايشگاه ها. همچنين تشكيل كانون هاي هنري، تجهيز كتابخانه هاي مراكز جوانان در استانها و برگزاري همايش ها از ديگر فعاليت هاي اين سازمان در سطح كشور است. از ابتكارات ساليان اخير سازمان جوانان جمعيت هلال احمر ايران بايد به تشكيل كانون هاي دانش آموزي، دانشجويي، كارگري و شاخه آزاد در مدارس، دانشگاه ها، كارخانه ها و درميان ساير اقشار جوان جامعه اشاره نمود. 

سازمان تداركات پزشكي جمعيت هلال احمر در عرصه هاي گوناگون ارائه خدمات دارويي، درماني و بهداشتي از موثرترين پايه هاي جمعيت هلال احمر ايران به حساب مي آيد.

بسياري از مردم ايران به واسطه استفاده مداوم از خدمات داروئي و بهداشتي، جمعيت هلال احمر كشور خود را از طريق اين سازمان و با داروخانه هاي مجهز آن مي شناسند. سابقه تاسيس اين سازمان به سال 1334 شمسي و فعاليت در زمينه تهيه و تدارك دارو مربوط مي شود. اما هم اكنون دامنه فعاليت هاي سازمان تداركات پزشكي بسيار متنوع تر است و علاوه بر تهيه دارو و تجهيزات پزشكي موردنياز مراكز بهداشتي، درماني و آموزشي كشور، اين سازمان در زمينه ساخت تجهيزات پزشكي حياتي از قبيل انواع صافي هاي دياليز، فيلترهاي تالاسمي و توليد لوازم يكبار مصرف پزشكي، همچنين ساخت و راه اندازي كارخانه هاي سهاي هلال در پنج واحد با توليد سرنگ هاي مختلف فعاليت دارد.

علاوه بر اينها با تاسيس مجتمع دارويي و درماني هلال ايران در سال 1380 سازمان تداركات پزشكي به عرصه ارائه خدمات درماني وارد شد و پروژه مركز چشم پزشكي هلال ايران را به اجرا درآورد. گام بزرگ ديگر اين سازمان در ساليان اخير، راه اندازي مركز رفرانس دياليز هلال ايران به منظور بازتواني بيماران دياليزي بوده است. 

معاونت بهداشت، درمان و توانبخشي جمعيت هلال احمر از ديگر بخشهاي مهم و موثر زيرمجموعه جمعيت هلال احمر جمهوري اسلامي ايران است.

نخستين مراكز توانبخشي اين جمعيت در دي ماه سال 1441 با همكاري سازمان ملل متحد و وزارت بهداري وقت تاسيس شد. پس از انقلاب اسلامي و به ويژه جنگ تحميلي رژيم بعث عراق عليه ايران كه منجر به معلوليت هزاران نفر از رزمندگان اسلام شد، مراكز توانبخشي جمعيت در ابعاد علمي گسترش فراواني يافت.امروزه وظايف عمده معاونت بهداشت، درمان و توانبخشي اين جمعيت شامل سه بخش است كه عبارتند از: فعاليت هاي درماني و دارويي، فعاليت هاي توانبخشي و فعاليت هاي آموزشي و تحقيقاتي.مراكز درماني خارج از كشور و داخل كشور و مركز جامع توانبخشي مستقر در تهران، فعاليت هاي درماني اين معاونت را تشكيل مي دهند. فعاليت هاي توانبخشي اين معاونت نيز در بخش هاي ارتوپدي فني، فيزيوتراپي، كاردرماني، شنوايي سنجي و ايزوكنتيك (مربوط به ضايعات ورزشي) ارائه مي گردد.در امور توانبخشي و درماني نيز، خدمات اين معاونت در زمينه هاي واكسيناسيون حجاج و مبارزه با ايدز در سطح جامعه صورت مي پذيرد.

صنايع نساجي هلال ايران با بيش از 50 سال سابقه با عناوين و اسامي مختلف با شماره ثبت 5942 فعاليت داشته و در سال 1373 پس از خريد صددرصد سهام اين شركت توسط جمعيت هلال احمر جمهوري اسلامي ايران نام اين شركت به شركت صنايع نساجي هلال ايران تغيير يافته است.

موضوع فعاليت شركت عبارتند از:

الف: توليد انواع نخ، پارچه، پتو و به طور كلي هرنوع توليدات نساجي و فروش محصولات توليد شده.

ب: خريد و فروش و واردات انواع مواد اوليه و ماشين آلات و لوازم يدكي مورد نياز.

ج: هرگونه واردات و صادرات و معاملات بازرگاني مجاز.

توليد انبوه پتو و چادر امدادي، البسه و ملزومات امدادي به منظور تامين نياز جمعيت هلال احمر و فروش مازاد نياز جمعيت به متقاضيان داخلي، شامل موسسات دولتي، تعاوني ها، نيروهاي مسلح و مراكز بهداشتي، درماني، آموزشي و ديگر اشخاص حقيقي و حقوقي و صادرات يا فروش به اشخاص حقيقي و حقوقي معتبر خارجي، مانند فدراسيون بين المللي جمعيت هاي صليب سرخ و هلال احمر، جمعيت هاي ملي ديگر كشورها و كليه موسسات و مجامع بين المللي ديگر انجام گيرد.

بدين لحاظ شركت نسبت به افزايش كيفيت و توان توليد محصولات خود در جهت بهينه نمودن بازار فروش توليدات و افزايش درآمد از محل فعاليت هاي جاري به منظور تأمين هزينه ها و سوددهي برنامه‌ريزي نموده است. 

مؤسسه آموزش عالي علمي-كاربردي هلال ايران نيز مركز فعاليت هاي آموزشي و پژوهشي جمعيت هلال احمر جمهوري اسلامي ايران محسوب مي شود.

اگرچه پيشينه فعاليت هاي آموزشي در جمعيت طولاني بوده، اما اين مركز رسماً در تابستان 1381 تاسيس شد و هم اكنون تحت نظارت دانشگاه جامع علمي – كاربردي و هماهنگ با وزارت علوم، تحقيقات و فناوري به فعاليت آموزشي و پژوهشي در زمينه هاي گوناگون مي پردازد.

مركز پزشكي حج و زيارت جمعيت هلال احمر بعنوان زيرمجموعه جمعيت هلال احمر و همكار سازمان حج و زيارت، ماموريت اصلي خود را  تامين سلامت زائرين حج تمتع، عمره، عتبات عاليات و سوريه قرار داده است و تمام تلاش خود را صرف مي نمايد تا اين عزيزان با اطمينان از حضور امكانات و متخصصين مجرب عرصه پزشكي و سلامت در كنار خود، بدون نگراني از وضعيت جسماني شان به بهره گيري معنوي هرچه بيشتر از سفر خود بپردازند.

ماموريت اين مركز فعاليت هاي بسيار گسترده اي در سه سرفصل عمده بهداشت، درمان و آموزش است.

برخي از فعاليتهاي اين مركز عبارتند از:

الف) درمان:انتخاب پزشكان كاروان، معاينات متقاضيان حج، انتخاب نيروهاي تخصصي پزشكي و پيراپزشكي، تامين و ارسال داروها و تجهيزات پزشكي، انجام معاينات و احراز استطاعت عوامل اجرايي، راه اندازي و تجهيز بيمارستان هاي مركز پزشكي حج، اعزام تيم هاي تخصصي درماني و بهداشتي، ارائه خدمات درماني به زائرين، راه اندازي و تجهيز درمانگاه هاي تخصصي و اورژانس، اعزام بيماران به بيمارستان هاي عربستان سعودي، تشكيل كاروان وقوف اضطراري

ب) بهداشت:انتخاب متخصصين مجرب بهداشت محيط و بهداشت مواد غذايي، تاييد بهداشتي هتل ها و ساختمان هاي مورد اجاره در حج تمتع، نظارت بر خريد مواد اوليه غذايي و مواد بهداشتي، نظارت بهداشتي بر اماكن اقامتي زائرين، نظارت بر غذاخوري ها، نظارت بهداشتي بر كشتارگاه ها، مراقبت و سركشي به منابع آب، مداخله بهداشتي درصورت بروز همه گيري و يا نياز به اقدامات بهداشتي ديگر، ارائه دستورالعمل ها و چك ليست هاي بهداشتي، نظارت بر بهداشت محيط در عرفات و منا

ج)آموزش:آموزش هاي فني و تخصصي پزشكان كاروان، آموزش زائرين، آموزش هاي فني و تخصصي پزشكان و پيراپزشكان 

كميته ملي حقوق بشردوستانه تقريباً تمام وظايفي را كه دولت ها دررابطه با مقررات بشردوستانه به خصوص كنوانسيون‌هاي چهارگانه ژنو 1949 برعهده دارند، انجام مي دهند.

موفق ترين نمونه هاي اين كميته ها در سطح جهان كميته‌هايي بوده اند كه تحت رياست جمعيت هاي ملي تشكيل شده اند. در سال 1375 رئيس كميته بين‌المللي صليب سرخ از طريق وزارت امور خارجه رسماً تقاضا كرد كه ايران نسبت به تشكيل كميته ملي حقوق بشر دوستانه اقدام كند. نهايتاً كميته ملي حقوق بشردوستانه در سال 1378( 1999 ميلادي) طبق مصوبه هيئت وزيران و با عضويت وزارتخانه هاي خارجه، دفاع، بهداشت و درمان، كشور و دادگستري با رياست رئيس جمعيت هلال احمر تشكيل گرديد. شماري از فعاليت ها و اقدامات كميته ملي حقوق بشردوستانه عبارتند از:

الف) چاپ و انتشار كتب (ترجمه، تاليف)

ب) برگزاري همايش ها، سمينارها و كارگاه ها (داخلي و بين المللي)

ج) كتابخانه تخصصي حقوق بشردوستانه بين المللي با بيش از 2 هزار جلد كتاب و نشريه به زبان فارسي، انگليسي و فرانسه